تازیانه (قرآن)

---

تازيانه، شلاق يا قمچى تابيده كلفت چرمى يا ريسمانى با دسته چوبى يا غير آن است كه براى راندن چهارپا و زدن مقصر به كار مى‌رود. در اين مدخل از واژه «سَوْط» و «جَلْد» استفاده شده است.

۱ - تشبيه به ضربات تازيانه‌

---

تشبيه عذاب پى‌درپى و شديد نازل شده بر برخى اقوام پيشين، به ضربات تازيانه:
ألم تر كيف فعل ربّك بعاد• وثمود الّذين جابوا الصّخر بالواد• فأكثروا فيها الفساد• فصبّ عليهم ربّك سوط عذاب.
فرو ريختن تازيانه عذاب، كنايه از تعذيب پى‌درپى و شديد است.

۲ - تنبيه به جاى تازيانه‌

---

تنبیه شدن همسر ایّوب (علیه‌السلام) به دست آن حضرت، با بسته‌اى از ساقه‌هاى گياه يا رشته‌هاى درخت خرما به جاى تازيانه:
و خذ بيدك ضغثا فاضرب به و لاتحنث إنّا وجدنه صابرا نعم العبد إنّه أوّاب.
«ضغث» يعنى يك مُشت پر از شاخه درخت، گیاه و يا خوشه خرما.

۳ - حدّ با تازيانه‌

---

••• صد ضربه تازيانه، کیفر هر يك از زن و مرد زناکار غيرمحصن:
الزّانية والزّانى فاجلدوا كلّ وحد مّنهما مائة جلدة ....
نکته حائز اهمیت این است که حد زناکار با تازیانه یکی از انواع حد زنا است که گاه به‌تنهایی حد آن است و گاه به‌ضمیمه رجم و گاه به‌ضمیمه تغریب و جز حد آن مقرر شده است. انواع حد زنا در کتب فقهی با استفاده از آیات و روایات و دیگر ادله معتبر بحث و بیان شده است. به مناسبت و به اجمال انواع حد زنا را از نظر می‌گذرانیم. امام خمینی در تحریرالوسیله در این باره می‌نویسد: حدّ زنا اقسامی دارد: اول: قتل است؛ که بر کسی واجب است که با صاحب محرمیّت نسبی مانند مادر و دختر و خواهر و شبه آن‌ها زنا کرده است. اقوی الحاق زن پدر به محارم نسبی می‌باشد؛ پس به‌واسطه زنای با او کشته می‌شود. و ذمّی اگر با زن مسلمانی زنا کند - با موافقت او باشد یا با اکراه او - کشته می‌شود، بر شرایط ذمّه باشد یا نه. و ظاهر آن است که این حکم در مطلق کفار جاری می‌باشد. همچنین کسی که با زنی زنا نماید درحالی‌که او را به آن اکراه نموده باشد کشته می‌شود. در مواضع گذشته، محصن بودن اعتبار ندارد، بلکه چه محصن باشد یا غیر محصن به قتل می‌رسد. و پیرمرد و جوان و مسلمان و کافر و حرّ و عبد، مساوی می‌باشند.
دوم: رجم تنها است؛ که بر شخص محصن که با زن بالغه و عاقله‌ای زنا نماید و بر زن محصنه که با مرد بالغ و عاقلی زنا نماید - درصورتی‌که هر دو جوان باشند - واجب است. و در قول معروف فقها است که: در مرد و زن جوان بین جلد و رجم جمع شود، ولی اقرب، رجم تنها است. اگر مرد بالغ و عاقل و محصن، با زن غیر بالغه یا با زن دیوانه زنا نماید، آیا فقط رجم دارد یا حدّ کمتر از رجم؟ دو وجه دارد، که ثبوت رجم بر او بعید نیست. و اگر مرد دیوانه با زن عاقل و بالغ زنا نماید درصورتی‌که زن هم موافق باشد حدّ کامل - از رجم یا جلد - بر زن واجب است و بنابر اقوی، حدّی بر دیوانه نیست.
سوم: جلد تنها است؛ و جلد بر مرد زانی که محصن نیست درصورتی‌که مالک نشده باشد یعنی تزویج نکرده باشد و بر زن عاقل و بالغ درصورتی‌که بچه‌ای با او زنا کند؛ چه زن محصنه باشد یا نباشد و بر زنی که محصنه نیست درصورتی‌که زنا کند، ثابت می‌باشد.
چهارم: جلد و رجم با هم؛ و آن دو، حدّ پیرمرد و پیرزن می‌باشد درصورتی‌که هر دو محصن باشند، پس اول جلد می‌شوند سپس رجم می‌گردند.
پنجم: جلد و تغریب (تبعید) و جزّ است؛ و این‌ها حدّ بکر می‌باشند و او بنابر اقرب مردی است که ازدواج کرده ولی به زوجه، دخول ننموده است.
••• هشتاد ضربه شلّاق، كيفر نسبت‌دهندگان زنا (قذف‌کنندگان) به زنان پاکدامن، بدون ارائه چهار شاهد:
و الّذين يرمون المحصنت ثمّ لم يأتوا بأربعة شهداء فاجلدوهم ثمنين جلدة ....

••• پنجاه ضربه تازيانه، كيفر کنیز زناكار، در صورت شوهر داشتن (محصن ه بودن):
... فمن مّا ملكت أيمنكم مّن فتيتكم المؤمنت ... فإذا أحصنّ فإن أتين بفحشة فعليهنّ نصف ما على المحصنت من العذاب ....
حدّ زنهاى آزاد در صورت ارتكاب زنا، صد تازيانه است، كه نصف آن، پنجاه ضربه شلّاق است. و مقصود از محصنه بودن كنيزان، مؤمن و مسلمان بودن يا عفّت‌ پيشگى آنان است.

۴ - پانویس

---